خودحقیرپنداری در لیبرال های داخلی ریشه دارد! - وبلاگ 8 شارژ

به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری خبرنگاران، نوید مؤمن طی یادداشتی در روزنامه وطن امروز نوشت : تا به امروز تعاریف زیادی درباره کلیدواژه دال مرکزی، بویژه در حوزه اندیشه و روش تحقیق ارائه شده است. در یک تعریف کلی، دال مرکزی، مهم ترین محوری است که در یک گفتمان، سایر دال های شناور حول آن مفصل بندی(Articulation) می شوند. نیروی جاذبه دال مرکزی، به اندازه ای قوی است که دیگر نشانه های داخل گفتمان را به خود جذب می کند و به آنها معنا و هویت می بخشد. در بسیاری موارد، دال مرکزی نزد کسانی که طرفدار یک گفتمان و روش خاص هستند، تبدیل به یک خط قرمز می شود.

به عبارت بهتر، اگر آن دال مرکزی، چه به لحاظ مفهومی و چه مصداقی به چالش کشیده شود، عملا کل منظومه گفتمانی هدف قرار می گیرد. هر اندازه این چالش عمیق تر و دال مرکزی سست تر باشد، خطر سقوط و فروپاشی این منظومه بیشتر خواهد بود. طی روزهای اخیر و با اثبات ناتوانی غرب وحشی در مواجهه فکری و عملیاتی با ذات پدیده شیوع کرونا و متعلقات آن، گفتمان های لیبرالیستی و نولیبرالیستی در معرض فروپاشی قرار گرفته اند. دال مرکزی این گفتمان ها، یعنی مفهوم آزادی افسارگسیخته بیش از هر زمان دیگری در بوته نقد اندیشمندان قرار گرفته است. فرانسیس فوکویاما در توصیف شرایط موجود معتقد است: در اجرای درست و موثر اختیارات دستگاه اجرایی، اعتماد مهم ترین چیزی است که سرنوشت یک جامعه را معین می کند. در یک دموکراسی کمتر از یک دیکتاتوری، شهروندان باید باور کنند که دستگاه اجرایی می داند چه کاری انجام می دهد. اعتماد، متاسفانه دقیقا همان چیزی است که امروز در آمریکا از دست رفته است.

به عبارت بهتر، فوکویاما عملا اعتماد را جایگزین آزادی کرده و به نوعی دال مرکزی گفتمان های لیبرالیستی و نولیبرالیستی را هدف قرار داده است. هدف قرار دادن شالوده و بنیان نولیبرالیسم در اظهارات و مواضع پروفسور نوآم چامسکی نیز کاملا آشکار است، جایی که این اندیشمند آمریکایی می گوید: زمانی که ما بر این بحران دنیای غلبه کنیم، 2 گزینه محتمل فردای سرنوشت بشریت را معین خواهد کرد؛ نخست، بعد از بحران، یا بر تعداد نظام های فرااقتدارگرا، مستبد و بی رحم تر از گذشته نسبت به جان و مال انسان ها افزوده می شود یا با همت و مقاومت توده مردم در سراسر دنیا، بازسازی بنیادین نظام های حاکم در جهت بهتر شدن شرایط زندگی انسان آغاز می شود.

اشاره مستقیم چامسکی به دولت ترامپ در این باره، جای بسی توجه دارد، جایی که او از رئیس جمهور آمریکا و همپیمانان آن به مثابه دلقک های جامعه ستیز نام می برد. پروفسور چامسکی صراحتا از بازسازی بنیادین نظام های فکری و سیاسی حاکم بر غرب سخن گفته است. اگر اظهارات فوکویاما و چامسکی را در کنار تلقی قبلی سیاستمدارانی مانند جیمی کارتر و بیل کلینتون درباره پایان دوران هژمونی آمریکا قرار دهیم، به ترکیب جالب توجهی دست پیدا می کنیم: اضمحلال ساختارهای فکری و سیاسی موجود در غرب.

درست در چنین شرایطی روزنامه سازندگی، متعلق به طیف کارگزاران، نتوانسته است خشم عمیق خود را کتمان و در سایه سکوت و تامل، سقوط آزاد لیبرالیسم و نولیبرالیسم را در دنیا امروز مشاهده کند. این روزنامه در یادداشتی تحت عنوان دادگاه بیداد می نویسد: درست زمانی که دنیا درگیر بحران کروناست، انگار عده ای یادشان رفته سوسیالیسم چه بلایی سر چین مائو، کوبای فیدل کاسترو، شوروی لنین و استالین، ونزوئلای هوگو چاوز و موارد مشابه دیگر آورد و به فکر انتقام جویی از لیبرالیسم افتاده اند.

پیش فرض مطرح شده در این یادداشت، انتخاب جبری بشریت میان سوسیالیسم و لیبرالیسم، آن هم در ابتدای قرن بیست ویکم است! این همان سبک و سیاق همیشگی طرفداران نظام سرمایه داری است که هرگاه کسی بویژه پس از پایان جنگ سرد کمترین انتقادی از لیبرالیسم می کرد، آدرس اتحاد جماهیر شوروی را می دادند! بدون شک دنیا در آینده نزدیک و بویژه در دوران پساکرونا، میان دوگانه لیبرالیسم و سوسیالیسم دست به انتخاب نخواهد زد! کسانی که امروز از ناکارآمدی ساختار سیاسی- اقتصادی غرب و عدم اقناع فکری شهروندان آمریکایی و اروپایی در قبال استدلال های فکری حاکمان شان در دفاع از لیبرالیسم سخن می گویند، بلافاصله سخن از یک نظام ساختاری جدید به میان می آورند که در آن، سرمایه بر انسانیت غالب نباشد! نظام و ساختاری که در آن، ثروت قواعد بازی انسان ها و چگونگی رفتار آنها را معین نکند و در دوران هایی مانند شیوع کرونا، شهروندان به قربانیان فقیر و بهبودیافتگان ثروتمند تقسیم نشوند!

با همه این اوصاف، باید کمی به مدافعان داخلی لیبرالیسم هم حق داد! آنها سال ها و بلکه دهه ها، با همین پیش فرض های سلطه جویانه خودحقیرپنداری زندگی و خو کرده اند. برای آنها کاملا قابل هضم است که در ترکیب آزاردهنده کاپیتالیسم و لیبرالیسم، عده ای از مردم باید قربانی شوند تا عده ای دیگر به راحتی زندگی کنند! آنچه امروز صدمه دیده است، دال مرکزی گفتمان لیبرالیسم و نولیبرالیسم از یک سو و شالوده نظام سرمایه داری از سوی دیگر است. باید به طرفداران این گفتمان ها در داخل کشور کمی فرصت داد تا از بهت و سوگ ناشی از این تحول بنیادین و حقیقت اجتناب ناپذیر بیرون بیایند!