بی انگیزگی تحصیلی چه علت هایی دارد؟
به گزارش وبلاگ 8 شارژ، در سال های اخیر شاهد رشد چشمگیر بی انگیزگی تحصیلی در میان دانش آموزان و دانشجویان کشور هستیم. این در حالی است که داشتن انگیزه، محرکی قوی برای ادامه تحصیل و موفقیت است. هر چند که تحصیل و درس خواندن تنها ملاک موفقیت نیست،اما بی انگیزگی می تواند باعث شود تا سال های زیادی از جوانی و عمر افراد، به بلاتکلیفی گذرانده شود و حتی موجب افسردگی آن ها نیز خواهد شد. علت این بی انگیزگی ها چیست؟ در ادامه به این سوال پاسخ داده ایم؛ با ما همراه باشید.
علل بی انگیزگی تحصیلی
نداشتن انگیزه برای تحصیل، علل مختلفی دارد که برخی از عمومی ترین و شایع ترین آن ها را در ادامه معرفی می کنیم.
1. نبود آینده شغلی تضمین شده
احتمالا شما هم با این سناریو آشنا هستید؛ دانش آموزی زرنگ و باهوش تمام تلاش خود را برای قبولی در کنکور به کار می گیرد و در رشته و دانشگاه دلخواهش پذیرفته می شود. اما با ورود به دانشگاه و مشاهده جو موجود در آن، تمام انگیزه خود را از دست می دهد. دوستان و حتی اساتید نیز از نبود شغل و توجه لازم به آینده شغلی دانشجویان شکایت می کنند و در نتیجه فرد هم انگیزه خود را از دست می دهد. همچنین مشاهده اطرافیان که با داشتن مدرک تحصیلی یا بیکار هستند و یا شغلی کاملا غیرمرتبط با رشته تحصیلی خود دارند، یکی از عوامل بی انگیزگی دانش آموزان و دانشجویان است.
2. سطح درآمد پایین
اغلب مشاغل در کشور ما به خصوص مشاغل کارمندی، درآمد پایینی دارند. دانش آموزان یا دانشجویان هم با مشاهده چنین مسائلی دیگر دلیلی برای ادامه تحصیل و شاغل شدن از این طریق نمی بینند. آن ها وقتی مسائل مالی خانواده و اطرافیان خود را می بینند که با وجود کار کردن، به سختی می توانند از پس مخارج کمرشکن زندگی برآیند، انگیزه ای برای درس خواندن نخواهند داشت.
3. اعمال فشار و اضطراب زیاد از طرف والدین
اغلب والدین پیروزیت و خوشبختی فرزندان را در درس خواندن و داشتن مدرک دانشگاهی می دانند. در نتیجه بچه ها خود را به روش های اشتباه، تشویق به درس خواندن می کنند. برای مثال از جملاتی مانند تو فقط باید درس بخوانی، چرا از اتاقت بیرون آمدی؟ برو و مشغول درست شو، بچه فلانی را ببین؛ دائما درس می خواند و همه نمره هایش بیست است و جملاتی از این قبیل که تقریبا برای همه ما آشناست، استفاده می کنند. هدف والدین از این جملات تشویق و ترغیب فرزندشان به تحصیل است، اما آن ها نمی دانند که فشار روحی و روانی، دقیقا برعکس عمل کرده و موجب بی انگیزگی تحصیلی می شود.
4. سد کنکور و جو رقابتی در رشته های مختلف
میزان بی انگیزگی در رشته های تحصیلی مختلف، متفاوت است. طبق آمار، میزان بی انگیزگی در رشته های انسانی بیشترین درصد را دارد. سپس شاخه های ریاضی و بعد از آن تجربی. رشته های وزارت بهداشت یا همان تجربی، کمترین میزان بی انگیزگی را دارند. چراکه وزارت بهداشت با اتخاذ سیاست هایی صحیح، اغلب فارغ التحصیلان خود را جذب می کند. در نتیجه از قدیم الایام بیشتر خانواده ها تمایل بیشتری به رشته تجربی داشته و فرزندان خود را ترغیب به تحصیل در این رشته می کنند.
اما روی دیگر سکه این است که متقاضیان این رشته، سال به سال افزایش می یابند و رقابت در کنکور برای قبولی در رشته های پزشکی و دندانپزشکی بسیار تنگاتنگ می شود. در نتیجه دانش آموزان، سال ها پشت کنکور مانده و نمی توانند در رشته دلخواه خود قبول شوند. بنابراین انگیزه ای برای درس خواندن و ادامه تحصیل نخواهند داشت.
5. داشتن نگاه سنتی به شغل ها
همانطور که گفتیم، متقاضیان رشته تجربی روز به روز در حال افزایش هستند. اضطراب ناشی از قبولی در رقابت تنگاتنگ کنکور از یک طرف و فشارهای ناشی از اجبار والدین برای قبولی در رشته های تاپی مانند پزشکی و دندانپزشکی از طرفی دیگر، دانش آموز را دل زده، بی انگیزه و افسرده می کند.
بیشتر خانواده ها رشته های دانشگاهی دیگری غیر از این دو رشته را اصلا قبول ندارند. از همان ابتدا در گوش بچه می خوانند که باید پزشک شوی و حتی او را با القابی مانند خانم / آقای دکتر مورد خطاب قرار می دهند. چنین دانش آموزانی حتی اگر به سایر رشته ها و مشاغل علاقه داشته باشند هم تحت تاثیر فشارها و تلقین های والدین، دست از رشته مورد علاقه خود کشیده و به سمت تجربی می فرایند. در حالی که هیچ علاقه، اشتیاق و انگیزه ای برای تحصیل و پیروزیت ندارند!
6. نبود امکانات لازم در شهرستان ها
تقسیم بندی بخش های مختلف کشور به مناطق محروم و … یکی دیگر از عوامل نداشتن انگیزه است. هر چند که این تقسیم بندی چندان بی جا نیست. چراکه برخی مناطق کشور از بیشتر امکاناتی که مناطق پیشرفته مانند تهران و … دارند، محروم هستند. مدارس و دانشگاه های این مناطق امکانات چندانی برای تحقیقات، آزمایشات و در نتیجه پیشرفت ندارند. بنابراین دانش آموزان و دانشجویان این شهرها و شهرستان ها، دیگر اشتیاق و انگیزه ای برای درس خواندن نخواهند داشت.
7. بی ارزش شدن مدارک دانشگاهی
مشاهده شاغل شدن برخی از افراد با وجود سطح سواد کم، نمرات بد، تلاش کم و … می تواند انگیزه برای تحصیل و سخت کوشی را از دانشجویان دیگر بگیرد. در حقیقت وقتی دانشجویی با سطح پایین، به روش های مختلفی غیر از صلاحیت، شاغل شده و به درآمد خوبی می رسد، اما دانشجوی سخت کوش و پیروز نمی تواند به جایگاهی که لایقش است دست یابد، دیگر انگیزه ای برای درس خواندن و ادامه تحصیل باقی نمی ماند.
دریافت مدارک مختلف در کشور ما بسیار آسان شده، اما دیگر ارزشی برای آن ها باقی نمانده است. به طوری که شاغل شدن دیگر براساس صلاحیت و سواد نیست، بلکه گزینش افراد برای شغل های مختلف، المان های دیگری دارد. مشاهده چنین وضعیتی یکی از دلایل ایجاد بی انگیزگی تحصیلی در دانش آموزان و دانشجویان است.
حرف آخر
نداشتن انگیزه برای تحصیل، یکی از معضلات جامعه نوجوان و جوان امروزی است. به طوری که اغلب آن ها به درس خواندن در شب امتحان و صرفا دریافت مدرک روی آورده اند. در نتیجه اغلب دانش آموزان و فارغ التحصیلان دانشگاهی ما سواد چندانی ندارند. این بی سوادی و نداشتن مهارت، یکی از عوامل بیکاری جوانان است. با این اوصاف، افسردگی تنها یکی از پیامدهای بی سوادی و بیکاری است. اما می توان تا حدودی این بی انگیزگی را تحت کنترل درآورد. یکی از روش های موثر در این زمینه، داشتن هدف است. با وجود تفاوت های میان هدف و انگیزه، این دو مورد رابطه تنگاتنگی با یگدیگر دارند و در نتیجه با هدف گذاری می توان کمی شدت بی انگیزگی را کاهش داد. در این رابطه، شما می توانید از مطلب روش های افزایش انگیزه برای درس خواندن در سایت انگیزه استفاده کنید.
نظر شما چیست؟ آیا با علت های مذکور موافق هستید؟ آیا علل دیگری برای بی انگیزگی تحصیلی سراغ دارید؟ لطفا نظرات و پیشنهادات خود را با ما و دیگر همراهان انگیزه به اشتراک بگذارید.
منبع: مجله انگیزه