غفلت مسئولان از گردشگری موسیقی؛ صنعتی که هم عایدی دارد، هم اشاعه فرهنگ
به گزارش وبلاگ 8 شارژ، ایران کشوری مملو از تنوع قومیتی و فرهنگ فولکلور بسیار غنی است که از شرق تا غرب و از جنوب تا شمال آن با موسیقی های اصیل پیوند دارد؛ چرا باید از فقر گردشگری موسیقی رنج ببرد.
توریستی موسیقی، صنعتی است که کمتر از آن سخن به میان آمده است و به ندرت در فستیوال ها و نمایشگاه های وطنی می توان سراغی از آن گرفت؛ اما چه بخواهیم و چه نخواهیم، بدون شک موسیقی با فرهنگ و لایه های زیرین جامعه ما عجین شده است. گواه این مدعا را باید در موسیقی نواحی و آیینی جست و جو کرد.
موسیقی که لحظه لحظه آواهای آن برآمده و متاثر از فرهنگ خود است و برای دقایقی روح مخاطب را با خود همراه می سازد. موسیقی نواحی در خود حس دارد؛ حسی که نه با بیان بلکه با نت ها می توان آن را درک کرد.
وقتی صحبت از توریستی و سفر می گردد، در نظر اول بازدید از چند مکان تاریخی و طبیعی و سر زدن به بازار به فکر می آید؛ اما کمتر کسی است که سراغ موسیقی نواحی آن خطه را بگیرد؛ البته در باب این موضوع نیز همه تقصیرها متوجه توریستان نیست و باید بیش از هر چیز آن را در سیاست مسئولان و متولیان امر جست و جو کرد که از موسیقی نواحی و معرفی آن که می تواند نقطه عطفی برای توسعه توریستی باشد، غافل شده اند.
اهمیت توریستی فرهنگی تا آنجا است که اسمیت کی. ملانی یکی از پژوهشگران برجسته این حوزه معتقد است، این نوع از توریستی از نظر مالی هم برای کشورها سودمند است و هم اینکه در این نوع توریستی میراث و سنت های موجود، به بهتر تصویر کشیدن موقعیت سیاسی مقصد توریستی در آینده یاری خواهد نمود که قطعا موضوع قابل اهمیتی است.
ریشه توریستی موسیقی را نه به چند سال و چند دهه، بلکه باید آن را به یونان باستان نسبت داد. این امر حتی در قرون وسطا نیز به چشم می خورد؛ زمانی که کارناوال هایی که عمدتا درون مایه های مذهبی داشتند، موجب شکل گیری اجتماعاتی در یک مکان و زمان تعیین می شدند. در عصر حاضر نیز یکی از مهم ترین و مشهورترین نمادهای توریستی موسیقی، گذرگاه معروف AbbeyRoad لندن است. این مکان هرساله توریست های زیادی را برای بازدید و گرفتن عکس یادگاری با پیاده رویی به خود جلب می نماید که گروه موسیقی بیتلز در سال 1969 آلبوم خود را با عکسی از آن منتشر کردند.
این روزها با تغییر و تنوع در سبک زندگی، بدون شک توریستی موسیقی هم شکل دیگری به خود گرفته است؛ به طوری که کرد آن را می توان در شرکت در یک نمایش، کنسرت موسیقی، ملاقات با مشاهیر و بزرگان موسیقی یا جشنواره هایی از این قبیل جست و جو کرد.
ایران، این سرزمین اصالت و فراوانی موسیقی ها که خطه خطه آن پر شده از موسیقی نواحی، صدای ساز و طنین نوای آن ها هرکدام روح نوازی خاصی را در درون خود مستتر دارد که کاش از آن غافل نمی شدیم و بیش از پیش به آن بها می دادیم.؛ اما سوالی که بیش از هر چیز فکر را به خود مشغول می نماید، این است با وجود اینکه توریستی مبتنی بر موسیقی، در سراسر جهان، هواداران بسیاری دارد و ارتباط ناگسستنی میان موسیقی و توریستی ایجاد شده، چرا در کشور ما مغفول مانده و پتانسیل های آن نادیده گرفته شده است؟
ایران که کشوری مملو از تنوع قومیتی و فرهنگ فولکلور بسیار غنی است؛ کشوری که نقطه نقطه آن از شرق تا غرب و از جنوب تا شمال با موسیقی های اصیل پیوند دارد؛ پس چرا باید از فقر توریستی موسیقی رنج ببرد. چهار گوشه این سرزمین، پر از اصالت و فرهنگ که همواره مقصد توریستان و توریست ها است؛ چرا نباید در کنار بناهای تاریخی و جاذبه های طبیعی؛ موسیقی خاص خود که برگرفته از فرهنگ غنی آن خطه است را با مردم به اشتراک بگذارد و برای دقایقی روح گرفتار و خسته مخاطب را با خود همراه سازد.
چه اشکالی دارد کسی که به خطه سیستان سفر نموده، سراغی از موسیقی این نواحی بگیرد که نماد فرهنگ و تمدن ایران باستان است. موسیقی مقامی بلوچستان با تنوع ملودیک و ریتمیک و وجود سازهایی با بافت و ساخت متفاوت چون بینجو، هارمونیه و دونلی سبب شده تا موسیقی آن از تمایز خاصی برخوردار گردد.
کمی آن سوتر از سیستان و در خطه خراسان که موسیقی این ناحیه، سابقه تاریخی طولانی دارد. موسیقی که بیشتر بر پایه وقایع تاریخی، آیینی و اساطیری راسخ است و بدون شک در گذشته هایی نه چندان دور، نقش بسزایی در تکامل موسیقی شهری و دستگاهی ایران داشته است در حالی که امروزه جز در بعضی از مراسم ها و مناسبت ها، خبری از آن نیست.
چندفرهنگی بودن این منطقه از ویژگی های منحصربه فرد آن است و موجب شده تا موسیقی نواحی شمال خراسان از نشانه های ویژه این فرهنگ ها بهره مند گردد که از این میان می توان به تأثیرات موسیقایی اقوام مهاجر ترک و کرد در موسیقی شمال خراسان اشاره نمود.
خطه سرسبز گیلان نیز منبع ترانه های فولکور (محلی) است به طوری که از شرق تا غرب استان از نظر زبان، آداب و رسوم و نغمه ها؛ تفاوت های زیر بنائی باهم دارند و به جد توسعه موسیقی آن می تواند جذابیت بسیاری را برای توریست رقم زند.
موسیقی ناحیه غرب و منطقه کردستان نیز بی شک یکی از غنی ترین و پربارترین موسیقی های محلی ایران را در خود جای داده است. موسیقی ریتمیک، همراه با پایکوبی محلی که می تواند برای دقایقی توریست را به وجود بیاورد و هرچه بهتر او را با فرهنگ محلی آن آشنا سازد. قدمت دیرینه موسیقی نواحی لرستان را باید در تصاویر کشف شده از پایکوبی و پایکوبی و آلات موسیقی در سفالینه هایی که از کاوش های باستان شناسی در این منطقه ها به دست آمده، جست و جو کرد که بیانگر وجود موسیقی در هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح در این منطقه است.
کمی آن سو تر و در جنوب کشور، ریتم، سرعت، تکیه صدا و فرم از مصادیق موسیقی نواحی جنوب و سنتی بوشهر است که سبب شده تا حتی در گویش مردم نواحی مختلف استان هم تفاوت خاصی در نوع موسیقی دیده گردد.
باید گفت توسعه اقتصاد توریستی موسیقی ضمن اینکه باعث ایجاد لذت و احساسی خوشایند در مخاطبان می گردد، فعالیت مهم فرهنگی نیز تلقی می گردد. بعلاوه، می توان گفت علاوه بر حس تجربه فرهنگی این نوع از توریستی که بسیار حائز اهمیت است، سودآوری رویدادهای موسیقی نیز از دیگر مزیت های اصلی آن به شمار می رود به طوری که بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی سازمان جهانی توریستی، جشنواره های موسیقی، صنعتی 3.2 میلیارد دلاری در سال 2016 بودند که این رقم تا پیش از سال 2020 با افزایشی دوبرابری به 6 میلیارد دلار رسیده است.
در این خصوص یک اهتمام جدی را به وسیله مسئولان حوزه توریستی و فرهنگ و هنر کشور می طلبد تا در کنار هم و با همدلی و همفکری همدیگر به پیوند هرچه بهتر موسیقی با توریستی بپردازند و با ایجاد تجربه سفری خوشایند برای توریستان به انتقال موثرتر فرهنگ، سنن و آداب و رسوم یک منطقه یاری نمایند.
مطمئنا از آنجایی که، نقطه به نقطه کشورمان موسیقی اصیل خاص خود را دارد این نوع از توریستی می تواند به عنوان یکی از الگوهای شاخص در فرهنگ فولکلور ایران با استفاده از جذابیت های موسیقی های محلی و جشنواره های موسیقی، ضمن احیای آداب ورسوم محلی نقش موثری را در جذب توریست و در نهایت توسعه توریستی فرهنگی ایفا نماید.
منبع: کجارو